คำขวัญ  

     "  เมืองตากน่ายล ภูมิพลเขื่อนใหญ่ พระเจ้าตากเกรียงไกร เมืองไม้และป่างาม  " 

ข้อมูลทั่วไป

     ตาก จากหลักฐานศิลปะมอญปรากฏอยู่ ทำให้ทราบว่าที่เมือง ตาก นี้เคยมีชาวมอญอยู่มาก่อน ตัวเมืองเดิมตั้งอยู่ที่ อำเภอบ้าน ตาก สร้างขึ้นก่อนสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี ต่อมาเมื่อสถาปนากรุงสุโขทัยเป็นราชธานี เมือง ตาก จึงมี ฐานะเป็นเมืองหน้าด่านด้านตะวันตกที่สำคัญ ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยได้โปรดให้ย้ายตัวเมือง ตาก จากฝั่งตะวันตกของแม่น้ำปิงมายังฝั่งตะวันออกจนกระทั่งทุกวันนี้ สภาพภูมิประเทศของจังหวัดนี้โดยทั่วไปเป็นป่าไม้และภูเขา มีเนื้อที่ประมาณ 16,406 ตารางกิโลเมตร แบ่งการปกครอง ออกเป็น 8 อำเภอ และ 1 กิ่งอำเภอ คือ อ.เมืองตาก อ.บ้านตาก อ.สามเงา อ.แม่สอด อ.แม่ระมาด อ.ท่าสองยาง อ.อุ้มผาง อ.พบพระ และกิ่งอำเภอวังเจ้า

อาณาเขต
ทิศเหนือ จดจังหวัดแม่ฮ่องสอน เชียงใหม่ ลำพูน และ ลำปาง
ทิศใต้ จดจังหวัดสุโขทัย
ทิศตะวันออก จดจังหวัดอุทัยธานี กาญจนบุรี นครสวรรค์ และกำแพงเพชร
ทิศตะวันตก จดประเทศสหภาพพม่า โดยมีแม่น้ำเมยและทิวเขาตะนาวศรี เป็นเส้นกั้นพรมแดน

ระยะห่างระหว่างจังหวัดตาก และจังหวัดใกล้เคียง
  ตาก-สุโขทัย 79 กิโลเมตร
  ตาก-กำแพงเพชร 68 กิโลเมตร
  ตาก-นครสวรรค์ 185 กิโลเมตร
  ตาก-พิจิตร 157 กิโลเมตร 

การเดินทาง
  ทางรถยนต์
     จังหวัด ตาก อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร 426 กม. ไปตามทางหลวงหมายเลข 1 แยกซ้ายที่วังน้อย เข้าทางหลวงหมายเลข 32 ผ่านสิงห์บุรี ชัยนาท เข้านครสวรรค์แล้วแยกซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 1 อีกครั้ง ผ่านเข้าจังหวัดกำแพงเพชร ตรงเข้าจังหวัด ตาก รวมระยะทาง 426 กม. ใช้เวลาเดินทางประมาณ 7 ชั่วโมง

  ทางรถโดยสารประจำทาง
     บริษัทขนส่ง จำกัด เปิดบริการเดินรถระหว่างกรุงเทพฯ - ตาก และกรุงเทพฯ-แม่สอด ทุกวัน รายละเอียดติดต่อสถานีขนส่งสายเหนือ ถนนกำแพงเพชร 2 โทร. 936-3660, 936-3666 หรือที่บริษัทถาวรฟาร์ม จ. ตาก โทร. (055) 511054 และบริษัท ทันจิตต์ จ. ตาก โทร. (055) 511307

  ทางเครื่องบิน
     สามารถเดินทางจากกรุงเทพฯ-แม่สอด โดยเครื่องบินโดยสารของการบินไทย กรุงเทพฯ-พิษณุโลก แล้วเปลี่ยนเที่ยวบินที่พิษณุโลก มีบริการเฉพาะวันอังคาร พฤหัสบดี เสาร์และอาทิตย์ รายละเอียดติดต่อบริษัทการบินไทย จำกัด โทร. 280-0060 และ 628-2000 

เทศกาลงานประเพณี 

  1. ประเพณีกินวอ เป็นงานประเพณีขึ้นปีใหม่ของชาวเขาเผ่าลีซอ จัดขึ้นในช่วงเทศกาลตรุษจีน มีการเซ่นไหว้วิญญาณบรรพบุรุษชาวลีซอ โดยเฉพาะผู้หญิงจะใส่เสื้อผ้าใหม่ที่บรรจงเย็บมาเป็นแรมปี และใส่เสื้อผ้าชุดนี้ไปตลอดปี พอปีใหม่ปีหน้า มีพิธีกินวอครั้งต่อไป เขาจะใส่เสื้อผ้าชุดใหม่ที่เตรียมเย็บไว้ระหว่างปีดังเช่นปีก่อน นอกจากการเซ่นไหว้แล้ว ยังมีพิธีเต้นรำในตอนบ่ายและร่วมรื่นเริง ตามบ้านของบุคคลที่เป็นที่เคารพนับถือของหมู่บ้าน
  2. ประเพณีขึ้นธาตุเดือนเก้า จัดขึ้นเพื่อบูชาพระบรมสารีริกธาตุ และรวมเอาความเชื่อของท้องถิ่น เกี่ยว กับการอุทิศส่วนกุศลให้เทพหรือวิญญาณที่นับถือ เป็นการเสริมสร้างบารมี ของตนให้ได้ไปสู่ภพภูมิที่สูงขึ้น โดยจัดขึ้นในวันขึ้น 14 และ 15 ค่ำ เดือน 9 ภาคเหนือ ตรงกับเดือน 6 ของภาคกลาง ราวเดือนพฤษภาคม ที่วัดพระ บรมธาตุ อำเภอบ้านตาก ซึ่งเป็นวัดเก่าแก่คู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดตาก มีขบวนแห่ผ้าป่า มหรสพในยามค่ำคืน และการแข่งขันจุดบั้งไฟ
  3. ประเพณีลอยกระทงสาย เป็นประเพณีเฉพาะท้องถิ่นของชาวจังหวัดตาก โดยจะใช้กะลามะพร้าวทำ เป็นตัวกระทง ภายในมีไส้ทำด้วยทางมะพร้าวแห้งชุบน้ำมันแล้วจุดไฟ ปล่อยลงแม่น้ำเป็นระยะ ๆ ให้กระทงลอยต่อเนื่องกันเป็นสายไปตลอดลำน้ำ การลอยกระทงนี้เป็นการสะเดาะเคราะห์และขอขมาพระแม่คงคา แต่ในบาง ครั้งก็เชื่อว่าเป็นการบูชารอยพระพุทธบาทที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทามหานที แต่ บางทีก็เชื่อว่าเป็นการบูชาพระอุปคุตอรหันต์หรือพระโมคคัลลี บุตรมหาสาวก ตามอย่างความคิดของชาวพม่าที่อยู่ในดินแดนล้านนา จังหวัดตากมีแม่น้ำปิงไหลผ่าน โดยเฉพาะช่วงหน้าเมืองน้ำจะตื้นมาก ก่อให้ เกิดเป็นหาดทรายคดโค้งตลอดแนวลำน้ำ มีภาพเบื้องหลังเป็นทิวเขา บริเวณ นี้จึงสวยงามมากและเหมาะสมที่สุด ในการจัดประเพณีลอยกระทงสายใน วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ในงานมีการประกวดกระทงชนิดต่าง ๆ ประกวด หนูน้อย-นางนพมาศ การออกร้านขายสินค้า และมหรสพมากมาย
  4. งานตากสินมหาราชานุสรณ์ จัดขึ้นในราวปลายเดือนธันวาคม มีพิธีบวงสรวงดวงวิญญาณ ณ บริเวณศาล สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชในตอนเช้า โดยขบวนแห่ จะเริ่มจากบริเวณ หน้าที่ทำการเทศบาลเมืองไปยังสถานที่จัดพิธี มีการออกร้านขายสินค้า การแสดงของนักเรียนจากโรงเรียนต่าง ๆ และมหรสพพื้นบ้านมากมาย งานประเพณีนี้ถือรวมเป็นงานเทศกาลขึ้นปีใหม่ของชาวจังหวัดตากด้วย 

สถานที่น่าสนใจ 

  1. ศาลหลักเมืองสี่มหาราช  ตั้งอยู่ที่บ้านปากร้อง ต. ป่ามะม่วง ตรงเชิงสะพานกิตติขจร ก่อนเข้าตัว เมืองตาก เมืองตากเป็นเมืองที่เคยมีพระมหาราชเจ้าในอดีตได้เสด็จมา ชุมนุมกองทัพที่เมืองตากถึง 4 พระองค์ คือ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช ทรงชนช้างกับขุนสามชนเจ้าเมืองฉอด สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรง ประกาศอิสรภาพ ณ เมืองแกรง แล้วยกทัพกลับราชอาณาจักรไทยโดย เสด็จผ่านดินแดนเมืองตากเป็นแห่งแรก สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงนำทัพไปตีหัวเมืองฝ่ายเหนือ และได้สร้างวัดพระนารายณ์ที่เชิง สะพานกิตติขจรปัจจุบัน สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เคยได้รับพระ บรมราชโองการแต่งตั้งเป็นเจ้าเมืองตาก เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระมหา กรุณาธิคุณของอดีตมหาราชทั้งสี่พระองค์ และเพื่อเป็นศูนย์รวมจิตใจ ของชาวจังหวัดตาก จึงได้สร้างศาลาหลักเมืองสี่มหาราชขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2535
  2. ถ้ำแม่อุสุ  อยู่ในเขตวนอุทยานถ้ำแม่อุสุ หมู่ 4 บ้านมิโนะโคะ อยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอประมาณ12 กิโลเมตร บนเส้นทางสาย แม่สอด-แม่สะเรียง (ทางหลวงหมายเลข 105) เลยกิโลเมตรที่94 ไปเล็กน้อย จะมีทางแยกซ้ายมือเข้าถนนลูกรังอีก ประมาณ 1 กิโลเมตร ถ้ำแม่อุสุเป็นถ้ำที่กว้างใหญ่ มีเพดานถ้ำสูง อากาศโปร่งและไม่มืดนัก มีลำห้วยแม่อุสุไหลผ่าน เมื่อจะเข้าถ้ำนี้จะต้อง เดินลุยลำห้วยแม่อุสุเข้าไป น้ำใสเย็นสูงเสมอเข่าและไหลแรง ถ้าในฤดูฝนระดับน้ำจะสูงมาก ภายในถ้ำมีหินงอกหิน ย้อยสวยงาม ด้านตะวันตกมีโพรงหินขนาดใหญ่ ในตอนบ่ายจะมีแสงแดดส่องเข้ามาเป็นลำทำให้ถ้ำดูสวยงามยิ่งขึ้น ทางเดินในถ้ำไม่ลำบากนัก แม้ว่าจะต้องปีนขึ้นไปบนโขดหินก้อนใหญ่ๆ บ้างก็ตาม ทางไม่ลื่นและยิ่งขึ้นไปสูงเท่าไรก็ ยิ่งสวยงามมากขึ้น หากมีเวลาจะปีนทะลุโพรงหินนั้นขึ้นไปอีกก็ได้ เมื่อเดินเข้าไปในถ้ำสักระยะหนึ่ง แล้วหันกลับมาดู ทางเข้า จะเห็นภาพลำห้วยที่ไหลคดเคี้ยวออกจากถ้ำที่มืด ไปสู่ปากถ้ำที่สว่างและมีแนวหลังเป็นทุ่งหญ้าสีเขียวสวย งามมาก
  3. ม่อนกระทิง  การเดินทางจาก อ. แม่สอด เลี้ยวขวาตามทางหลวงหมายเลข 105 ผ่าน อ. แม่ระมาด อ. ท่าสองยาง มุ่งไปทาง อ. แม่สะเรียง ประมาณ 114 กม. จะมีทางแยกขวามือที่จุดตรวจแม่สลิด เป็นทางที่จะตัดสู่ อ. อมก๋อย จ. เชียงใหม่ เป็น ทางขึ้นเขาไปอีกประมาณ 16 กม. รถบัสใหญ่ขึ้นไม่ได้ จุดที่จะชมทะเลหมอกบริเวณนี้มีหลายจุด เช่น ม่อนครูบาไส ม่อนพูนสุดา และม่อนกิ่วลม
  4. อุทยานแห่งชาติลานสาง  ตั้งอยู่ในท้องที่บ้านลานสาง ตำบลแม่ท้อ อำเภอเมือง สภาพ ภูมิประเทศโดยทั่วไป เป็นภูเขาสลับซับซ้อนติดต่อกันเกือบตลอด พื้นที่ พื้นที่ลาดต่ำจากด้านทิศตะวันตกและทิศใต้ มาสู่ด้านทิศตะวัน ออก มีลำธารไหลผ่านหลายสาย เช่น ลำห้วยลานสาง ห้วยท่าเล่ย์ คลองห้วยทราย ห้วยอุมยอม ป่าในเขตอุทยานมีทั้งป่าดงดิบ ป่าสน เขา ป่าดิบเขา ป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ สลับกันไปตามลักษณะ ภูมิประเทศ ภายในอุทยานมีน้ำตกที่สวยงามอยู่หลายแห่ง ได้แก่ น้ำตกลานเลี้ยง ม้า น้ำตกลานสาง น้ำตกผาเงิน น้ำตกผาผึ้ง น้ำตกผาน้ำย้อย น้ำตกผาเท การเดินทาง จากจังหวัดตากใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 105 (ตาก-แม่สอด) จนถึงหลักกิโลเมตรที่ 12-13 จะมีทางแยกซ้ายมือเข้าไปสู่เขตอุทยานฯ อีก 3 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานฯ สอบถามรายละเอียดได้ที่กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ โทร.579-5734, 579-7223
  5. อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช  ตั้งอยู่ในท้องที่อำเภอเมือง และอำเภอแม่สอด มีเนื้อที่ 149 ตารางกิโลเมตร สภาพป่าส่วนใหญ่เป็นเทือกเขาสูงชัน มีภูเขาสลับซับซ้อน ทิวทัศน์สวยงาม สภาพป่าสมบูรณ์ มีป่าหลายชนิด เช่น ป่าดิบเขา ป่าสนเขา ป่าดงดิบ ป่าเต็งรัง และป่าไม้เบญจพรรณ อากาศเย็นสบายตลอดปี อุณหภูมิโดยเฉลี่ยประมาณ 20 องศาเซลเซียส พื้นที่ป่าแห่งนี้ในอดีต เคยใช้เป็นเส้นทางเดินทัพของไทยและพม่า ในปี พ.ศ. 2305 พระเจ้าอลองพญากษัตริย์พม่าได้ยกทัพมาล้อมกรุง ศรีอยุธยา ในระหว่างยกทัพกลับ ทรงประชวรและสิ้นพระชนม์ในป่านี้ จากตัวเมืองใช้เส้นทางสายตาก-แม่สอด(ทางหลวงหมายเลข 105) บริเวณกิโลเมตรที่ 25-26 เลยทางเข้าศูนย์ พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดตากไป 200 เมตร จะมีทางแยกขวามือเป็นทางลาดยางขึ้นเขาไปอีก 2 กิโลเมตร ถึงที่ทำการอุทยานฯ นอกจากทัศนียภาพของขุนเขาที่สวยงามรอบที่ทำการอุทยาน แล้ว ผู้มาเที่ยวที่นี่มักแวะมาชม ต้นกระบากใหญ่ ซึ่งมีขนาด โตวัดโดยรอบได้ 16.10 เมตร หรือราว 14 คนโอบ สูง ประมาณ 50 เมตร เป็นต้นกระบากที่มีขนาดใหญ่ที่สุดใน ประเทศไทย อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ ประมาณ 4 กิโลเมตร โดยต้องเดินเท้าลงเขาสูงชันประมาณ 1 กิโลเมตร นอกจากนี้ยังมี น้ำตกแม่ย่าป้า เป็นน้ำตกขนาดกลางที่เกิดจาก ลำห้วยแม่ย่าป้า ซึ่งต้องเดินป่าและมีเจ้าหน้าที่อุทยานนำทาง อุทยานฯมีบริการที่พัก ติดต่อล่วงหน้าได้ที่ หัวหน้าอุทยาน แห่งชาติตากสินมหาราช ตู้ ป.ณ. 10 อ. เมือง จังหวัดตาก 63000 หรือที่กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ โทร. 579-5734, 579-7223
  6. เนินพิศวง  มีลักษณะเป็นทางขึ้นเนิน อยู่บนถนนสายตาก-แม่สอด ตรงหลักกิโลเมตรที่ 68 เมื่อนำรถไปจอดไว้ตรงทางขึ้นเนินโดย ไม่ได้ติดเครื่อง รถจะไหลขึ้นเนินไปเอง ได้มีพิสูจน์ถึงสาเหตุนี้พบว่า เกิดจากภาพลวงตา เพราะเมื่อวัดระดับความสูง ของเนินลูกนี้แล้วปรากฏว่า ช่วงที่มองเห็นเป็นที่สูงนั้น มีระดับความสูงต่ำกว่าช่วงที่เห็นเป็นทางขึ้นเนิน
  7. น้ำตกทีลอซู  เป็นน้ำตกที่ใหญ่โตอลังการมาก ไหลลงมาจากหน้าผาสูงชันผ่าน หมู่ไม้เป็นชั้น ๆ น้ำไหลแรงตลอดปี อยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อุ้มผาง ต้องเดินเท้าจากที่ทำการเขตประมาณ 3 กิโลเมตร เนื่อง จากการเดินทางไปชมน้ำตกแต่ละชั้นบางครั้งจะต้องเดินผ่าน สายน้ำตก จึงต้องใช้ความระมัดระวังมากเป็นพิเศษ การเดินทางไปน้ำตกทีลอซู สามารถทำได้ทั้งทางรถยนต์และโดยการล่องแพ เส้นทางรถยนต์นั้นให้ใช้เส้นทางอุ้มผาง-แม่กลองใหม่-แม่จัน ถึง กิโลเมตรที่ 20 เลี้ยวซ้ายเข้าสู่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผางอีกประมาณ 26 กิโลเมตร ทางช่วงนี้เป็นทางลำลอง จะ ต้องใช้รถปิคอัพ หรือรถขับเคลื่อน 4 ล้อเท่านั้น และในฤดูฝนรถอาจเข้าไม่ได้ หรืออาจติดต่อบริษัททัวร์ที่จัดล่องแพ ใน อ. อุ้มผาง ซึ่งมักรวมโปรแกรมเที่ยวน้ำตกทีลอซูอยู่ด้วย
  8. อุ้มผาง  อยู่ห่างจากตัวจังหวัดตากประมาณ 249 กิโลเมตร มีชายแดนติดต่อกับประเทศสหภาพพม่า มีพื้นที่กว้างใหญ่และ เคยเป็นที่อยู่ของชาวกะเหรี่ยงมาก่อน ต่อมามีคนไทยภาคเหนืออพยพเข้ามามากขึ้น เดิมอุ้มผางเป็นเมืองหน้าด่านขึ้น กับจังหวัดอุทัยธานี เป็นจุดตรวจชาวพม่า ซึ่งเดินทางเข้ามาในราชอาณาจักร ได้รับการประกาศเป็นอำเภออุ้มผาง ขึ้นกับจังหวัดตาก ในปี พ.ศ. 2502 คำว่า "อุ้มผาง" เพื้ยนมาจากคำภาษากะเหรี่ยงว่า "อุ้มผะ" แปลว่า การแสดง หนังสือเดินทางของผู้เข้าออกไทย-พม่า
  9. เขื่อนภูมิพล (เขื่อนยันฮี)  ตั้งอยู่ที่อำเภอสามเงา แยกซ้ายจากทางหลวงหมายเลข 1 ตรงกิโลเมตรที่ 463-464 ประมาณ 17 กิโลเมตร เขื่อนภูมิ พลเป็นเขื่อนเอนกประสงค์แห่งแรกในประเทศไทย ลักษณะเป็นเขื่อนคอนกรีตรูปโค้งขนาดใหญ่ และสูงที่สุดใน ประเทศไทยและเอเซียอาคเนย์ และเป็นอันดับ 8 ของโลก มีความสูงจากฐานถึงสันเขื่อน 154 เมตร กั้นแม่น้ำปิงที่เขา แก้ว อำนวยประโยชน์ในการผลิตพลังงานไฟฟ้าถึง 560,000 กิโลวัตต์ และให้ผลประโยชน์ในด้านชลประทานแก่ พื้นที่ถึง 1,500,000 ไร่ อ่างเก็บน้ำเหนือเขื่อนจุน้ำได้ 13,462 ล้านลูกบาศก์เมตร เนื้อที่ผิวน้ำประมาณ 300 ตาราง กิโลเมตร ความยาวของลำน้ำจากเขื่อนถึงอำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม่ เป็นระยะทาง207 กิโลเมตร นอกจากนี้เขื่อน ภูมิพลยังเป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจและเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ สัตว์น้ำจืดด้วย สิ่งที่น่าสนใจในอ่างเก็บน้ำซึ่งนักท่องเที่ยว นิยมเช่าเรือจากเขื่อนภูมิพล ไปเที่ยวชมโดยล่องไปตามลำน้ำ ประมาณ 15-30 นาที ได้แก่ วัดพระพุทธบาทดอยเขาหนาม บนเกาะกลางน้ำ ทิวทัศน์โดยรอบงดงาม และ เกาะวาเลนไทน์ เป็นเกาะเล็กๆ มีหาดทราย สามารถเล่นน้ำได้ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยจัดบริการบ้านพักและเรือ เช่าไว้บริการ รายละเอียดดังกล่าวติดต่อได้ที่ การไฟฟ้าฝ่าย ผลิตแห่งประเทศไทย โทร.436-3271-2 หรือที่เขื่อนภูมิพล โทร. (055) 599093-7 ต่อ 2500-1 นอกจากนี้ยังมีบริษัท ทัวร์หลายแห่งจัดนำเที่ยวล่องเรือ และล่องแพในทะเลสาบแม่ปิงเหนือเขื่อนภูมิพล 

สินค้าของที่ระลึก
    อัญมณี น้ำผึ้งแท้ มะม่วงดองน้ำผึ้ง กล้วยอบน้ำผึ้ง หน่อไม้แห้ง แป๊ะหล่อ ไส้เมี่ยง มะขามสี่รส  
 
ขอขอบคุณที่มา :  www.tourmuangthai.com

                                                                                                ภาพโดย :  www.tat.or.th